سنڌي ۾ هڪ مشهور چوڻي آهي ته“نانگ ويو نڪري ليڪو پيو ڪُٽجي”۽ اهو پهاڪو هن وقت سنيٽ جي چونڊن سان بلڪل ٺهڪي ملي ٿو ڇو ته سينٽ چونڊن کان پهرين سينٽ ميمبر جي وڪامڻ واري ڳالهه ۽ انکانپوءِ هارس ٽريڊنگ وارو معاملي تائين پهچڻ، جنهن مان اها ڳالهه ثابت ٿي ٿئي ته معاملو وري به لئي مٽي ٿي ويندو بس ٿوري وقت لاءِ هاءِ گهوڙا هاءِ گهوڙا آهي ٻيو ڪجهه به نه..ڇو ته هي پاڪستان جي سياست جو اهو تلاهه آهي جنهن اندر سموريون مڇونُ مانگر مڇ ٿيڻ جي ڪوشش ۾ رڌل آهن جئين اڳين جو الهه تلهه ناس ڪري سگهجي.انهي ڳالهه به ڪو شڪ ناهي ته سينٽ جي چونڊن ۾ هن وقت تعداد ۾ پئسو استعمال ڪيو ويو آهي ۽ انهي معاملي کي سامهون رکندي ٿيڻ ته ائين گهرجي هان ته معاملي جي پوري طرح ڇنڊ ڇاڻ ڪئي وئي هان ۽ سينٽ جي چونڊن کي ڪالعدم قرار ڏنو وڃي ها پر هڪ وري هڪ نئون بحث ڪرڻ کان بهتر آهي ته سمورين سياسي جماعتن جي اڳواڻ کي اهو ڪرڻ گهرجي ته ماٺ ۽ خاموشي واري رستو اختيار ڪري ويهي رهن ته ملڪ لاءِ بهتر ٿيندو ۽ جيڪو به ڪجهه ڪرڻو اٿن اهو پنهنجي پارٽي ۾ ويهي ڪن جئين ملڪ اندر هڪ نئون رينگٽ شروع نه ٿي.بجائي انجي جو پارليامينٽ تي ڇهه ڇنڊجن،هن وقت عدليه ۽ پارلياميٽ جي خلاف جيڪا سياستدن جي زبان استعمال ٿي رهي آهي اهڙِي زبان پاڪستان جي تاريخ ۾ به ڪڏهن استعمال ناهي ٿي. پارليامينٽ مٿان ايترو ته گند اڇلايو ويو آهي جنهن اندر هر ماڻهو جو دامن داڳ دار نظر اچي رهيو آهي ضميرفروشي جو ڪاروبار ايترو ته وڌي ويو آهي جو جنهن کي جيتري به لڪائڻ جي ڪوشش ڪئي پئي وڃي اهو ڪاروبار اوترو نروار نظّر اچي رهيو آهي ۽ وجهه به اها ئي آهي ته انهي کان انڪار به نه ٿو ڪري سگهجي،هن وقت اندر هاڻ ته اهو رواج ٿي ويو آهي ۽ هي ڪاروبار عروج تي پهتل آهي هتي هر ڪو انهي عيب دار چادر کي پنهنجي ڳچي مان ڪڍي ڪري ٻئي جي ڪنڌ ۾ ڦاسائڻ جي ڪوشش ڪري رهيو آهي جنهن مان اهو ثابت ٿي ٿو ته سڀ پئسي جي راند آهي جيڪو گهڻي ٻولي لڳائيندو آهي اهو وڌيڪ ميمبر خريد ڪندو آهي. جڏهن ته اسميبلي ميمبر هڪ دفعو پاڻ کي خريد ڪرائيندو آهي ۽ پاڻ انهي اسميبلي اندر ڇهه سال وڪاميندو رهندو آهي،۽ پاڪستان جي معصوم قوم کان سندس ڏنل پئسو وياج سميت وصول ڪيو ويندو آهي،پر ٿيندو ڇا..؟سڀ ڏسندا چار پنج ڏينهن شور شرابو هلندو ۽ پوءِ روايت موجب اهو معاملو وري به آهستي آهستي بند ڪتابن ۾ رهجي ويندو جنهن جو ماضي جو هڪ پراڻو قصو به نه لڳندو،۽ پاڪستاني عوام وري به پنهنجي ڪمن ڪارن ۽ موج مستي ۾ لڳي ويندي.جڏهن ته ڪير به اهو نه ٿو سوچي ته پوري دنيا ۾ بدنام ٿيندڙ پاڪستاني سينٽ جي چونڊن جي نظام کي تبديل ڪجي مان سمجهان ٿو ته اهو نظام تبديل ته پري جي ڳالهه آهي انهي نظام کي وڌيڪ خراب ڪيو ويندو،ڪو زمانو هو جنهن اندر اهو چيو ويندو هو ته جنهن وٽ ٻه سئو ڪروڙ رپيا هجن اهو پوري قومي اسيبملي خريد ڪري وزيراعظم ٿي سگهي ٿو جڏهن ته اهو سستو زمانو هو ۽ هاڻ انهي جا ريٽ جي مٿي چڙهي ويا آهن،جڏهن ته ٻن سئو ميمبرن جو ايوان سئو ڪروڙ رپين ۾ ته مطلب ته في ميمبر هڪ ڪروڙ رپين ۾ جڏهن ته هن وقت هڪ سياسي پارٽي ڪجهه ميمبر خريد ڪرڻ لاءِ ٽي سئو ڪروڙ رپيا خرچ ڪيا آهن،جڏهن ته فاٽا وارن هڪ هڪ ووٽ کي ڪروڙن ۾ وڪرو ڪيو آهي،جڏهن ته هن وقت جي اهڙِي ماحول کي ڏسي ڪري اهو چئي سگهجي ٿو ته ايندڙ اليڪشن اندر ووٽ جي قيمت ڇا هوندي،مان سمجهان ٿو ته اها به پاڪستاني عوام جي خلاف هڪ سازش آهي. پهرين پاڪستان جي عوام کي پسئو ڏيکاري کين لالچي ڪيو ويو وڃي پوءِ انهي لالچ جو فائدو وٺندي کائونس ووٽ خريد ڪيو ويندو،۽ اهڙِي ماحول کي ڏسندي اهو هام هڻي چئي سگهجي ٿو ته اسان وٽ جهموريت آهي.؟؟ ۽ پاڪستان جي ڪروڙين عوام جي آزادي سان ڪو فيصلو ڪري سگهي ٿي يانه.؟پهرين چيو ويندو هو ته جيڪڏهن سياسي پارٽيون چاهين ته عام ماڻهو کي به ٽڪيٽ ڏئي ڪري کين ميمبر بڻائي سگهن ٿو پر هاڻ اهو تاثر آهي ته انهي ميمبرن کي ٽڪيٽ به ڪروڙين رپيا ڏٺي ڪري پوءِ ڏنو ويندو،۽ پوءِ پاڪستاني عوام اهڙِن ميمبرن مان ڪا سٺائي جي اميد رکي جيڪ خد ڪروڙين رپيا ڏئي ڪري ايوان ۾ آيا هجن،۽ پوءِ اهي حڪمران عوام جا ڪهڙا مسئلا حل ڪندا مان سمجهان ٿو ته اهڙن اميدوارن جي ذهن ۾ ته صرف ڏنل پئسو وياج سميت اوڳاڻڻ واري ڳالهه هوندي ٻيو ڪهجه به نه اهي ڪهڙا ويهي عوام جا درد ڏک دور ڪندا.انهي ڪري هن وقت سينٽ جي چونڊن بابت جيڪو معاملو هلي رهيو آهي انهي تي سنجيندگي سان ويهي سوچڻ جي ضرورت آهي يا نه اهو به اوهانجي ذهن تي ڇڏجي ٿو،ليڪن هن وقت جيڪي حالتون آهن انهن حالتن ۾ ته الڪيشن ڪيميشن به بي وس ۽ لاچار نظر اچي رهيو آهي ڇو ته وٺس ڪي اختيار ئي ناهن جو هو ضمير فروشن خلاف آپريشن ڪري سگهي،جڏهن ته بنيادي طور تي ڪنهن به پارٽِي ميمبر کي اهو آئيني حق مطابق نه ٿو روڪي سگهي ته هوُ پنهنجي پارٽي جي مطابق ووٽ ڏئي اها سندس دل جي مرضي آهي انهي ڪري اهي ميمبر خفيه طريقي سان پنهنجي ٻولي لڳائي ڪري پنهنجي پارٽي جي خلاف ووٽ ڪاسٽ ڪري ڪروڙين رپين جا مالڪ ٿي ويندا آهن،ڪو زمانو هو جنهن زماني اندر پاڪستان اندر انهي ڳالهه جو تصور به نه هوندو پر هاڻي اها سياست هڪ سياسي منڊي تي وئي آهي جتي ميمبرن توڙي ووٽرن جو ووٽ کي خريد ڪيو ويندو آهي،انهي ڪري مان سمجهان ٿو ته هاڻ اهو وقت اچي ويو آهي جو سنيٽ جي ميمبر چونڊ کي به الڪيشن ۾ منقعد ڪيو ويو قومي اسميبلي جي ميمبر وانگر سينٽ جي ميمبر جي چونڊ به عوام ڪري پر هن وقت ملڪ اندر ائين ٿيڻ مشڪل ئي نه پر ناممڪن آهي ڇو ته جيڪڏهن ائين به ٿي عوام سان وڌيدن ڪير ڪري. هن وقت خد سپريم ڪورٽ آف پاڪستان رمارڪس ڏيندي چيو آهي ته چونڊيل جو نمائندن جو ڪردار اهڙو هئڻ گهرجي جو انهن لاءِ هارس ٽريڊنگ جو لفظ استعمال نه ٿيڻ گهرجي، ملڪ جون حالتون ڏسي ججن کي به روئڻ ايندو آهي پر کليل نموني سان روئي ناهيون سگهندا.انڪري مان سمجهان ٿو ته نانگ ويو نڪري ۽ لڪيو پيو ڪٽجي وارو پهاڪو بلڪل به درست آهي ۽ ملڪ اندر قومي ادران به پئسڻ جي ٻولين ۾ تورجن ٿا
