پاڪ چين دوستي ۽ ڀارت …!!: غلام مصطفيٰ جمالي

چين هميشه پنهنجي روايت کي برقرار رکندي پاڪستان سان ملايل دوستي جي هٿ جو ڀرم  ۽ ان جو مان رکندي پاڪستان  ۽ پاڪستاني قوم کي انيڪ محبتون ارپيون آهن ۽ پاڪستان انهي چين جي انيڪ محبتن کي ڪڏهن به وساري نه سگهيو. چين پاڪستان سان هر دور اندر ڪيترائي معاهدا ڪيا آهن جن معاهدن جي ڪري پاڪستان ۽ چين کي تمام گهڻو فائدو ٿيو آهي ۽ ٻنهي ملڪن گهڻي ترقي به ڪئي آهن، پر چين پاڪستان سان جيڪو پاڪ چين اقتصادي راهداري وارو منصوبو ڪيو آهي انهي منصوبي سان نه رڳو پاڪستان جي ترقي ٿيندي پر پاڪستان انهن ملڪ سان ڪلهو ڪلهي ۾ ملائي وهندو جيڪي ملڪ هن وقت ترقي جي راهه تي گامزد آهن. اها سموري دنيا کي خبر آهي ته پاڪستان هن وقت ملڪ ۾ وڌندڙ انتها پسندي دهشتگردي خلاف وڏي جنگ وڙهي رهيو آهي.جنهن ۾ پاڪستاني آرمي جو وڏو ڪرادر رهيو آهي ۽ پاڪستاني انهي عزم ۾ گهڻي ڀاڱي ڪاميباب ويو آهي. ملڪ اندر ضرب عضب جهڙا آپريشن هلي رهيا آهن جن سان پاڪستان ۾ امن امان جي صورتحال تمام گهڻي حد تائين بهتر ٿي آهي. چين سميت دنيا جا سمورا ملڪ پڻ اهڙن هلندڙ آپريشن ۽ دهشتگردن خلاف ٿيندڙ جنگ ۽ پاڪستاني آرمي جي ڪردارکي پڻ سهرائي رهيا آهن ،اها به هڪ حقيقت آهي ته پاڪستان اندر امن امان جي صورتحال بهتر ٿي آهي انهي بهتر صورتحال کي ڏسي ڪري چين صدر سميت دنيا جا ڪيترائي اهم اڳواڻ  پاڪستان جو دورو ڪري چڪا آهن ان مان اها ڳالهه ثابت ٿئي ٿو ته پاڪستان اندر امن امان جي صورتحال بهتر نه هجي ها ۽ دهشتگردي عروج تي هجي هان ته اهڙي ماحول ۾ ڪو به غير ملڪي اڳواڻ پاڪستان جو دورو هر گز نه ڪري هان، پر انهي سموري ڪرادر اندر پاڪستاني جي پاڙيسري ملڪ ڀارت کي الائي ڪهڙي مُنجهه آهي جو کيس پاڪستان جي خوشي برداشت نه پئي ٿي. ڇو ته پاڙيسري ملڪ ڪڏهن به پاڪستان جي بهتري نه ٿو چاهي هن جي ٻاهرين سوچ  ڀلي اسان جي دماڳ کي خوش ڪرڻ جي هجي پر اندرين سوچ تحت هو ڪڏهن به نه ٿو چاهي پاڪستان جا حالات بهتر ٿين، پاڪستان اندر دهشتگردي ختم ٿي پاڪستان جي معيشت ۾ سڌارو اچي، ۽ پاڪستان ترقي ڪري، پاڙيسري  ملڪ جنهن پنهنجي ملڪ اندر پاڪستان جي هر شي تي پاپنديون مڙهي ڇڏيو آهن ڪا به اڪثر ناهي ڇڏي جيڪا هو پوري ڪري سگهي، سندس اهڙي نظريي سوچ کي ڏسي پاڪستان جي عوام جي دل ضرور ڏکي هوندي،تازو اڙي واقعي کي وٺي ڪري پاڪستان سان جنگ جهڙي صورتحال تي اچي پهتو هُو ۽ پاڪستان کي جنگ جوٺلهيون ڌمڪيون ڏئي رهيو هوُ،پر اهو به سندس وس نه هليو ته سنڌطاس معاهدي جي ڀڄڪڙي ڪندي هن وقت پاڪستان جو پاڻي روڪڻ جون تياريون ڪري رهيو آهي پر انهي پاڻي روڪڻ جون به هوُ ناڪام ڪوششون ڪري رهيو آهي جڏهن ته هُو ائين ڪري نه ٿو سگهي ،هن وقت پوري دنيا جي ميڊيا جي آزاد ميڊيا طور سمجهيو وڃي ٿو پر انهي دنيا اندر ڀارت جي ميڊِيا هڪ طرفي ٿي ڪري انڊيا جي جارحيت ۾ انڊِيا جو ساٿ ڏئي رهي آهي.ڀارت جيڪو مظلوم ڪشمرين مٿان ظلم ڪيترائي رهي آهي ان اندر اندِين ميڊِيا چور ۽ ساد وارو ڪرادر ادا ڪري رهي آهي،هوُ دنيا جي سامهون پاڪستان کي چور ۽ پاڻ کي ساد ٻڌائي رهي آهي پر پوري دنيا اهو به ڄاڻي ٿي ته مظلوم ڪشمرين مٿان انڊيا ڪيڏو ظلم ڪري رهيو آهي، پر پاڪستان ۽ پاڪستاني سنڌي هجي چاهي اردو يا پنجاپي بلوچي يا پشتو پر پاڪستاني ميڊيا ڪڏهن به پاڙِيسري ملڪ جي خلاف ڪا غلظ سوچ ناهي سوچي پر خير سوچ سڀني جي هڪ جهڙي ناهي هوندي ڀارت پاڙيسري  ملڪ جي  سوچ ۽ دريا جي ٻئي پاسي بيهي ڪري تنقيد ڪندڙ ماڻهو کي ڪير ڪجهه ٿئي نه ٿو سگهي، جڏهن ته لکڻ جو مقصد پاڪ چين دوستي آهي، چين پاڪستان سان 47ارب ڊالرن کان وڌيڪ 51معاهدن تي سهيون ڪري چڪو آهي جڏهن ته چين پاڪستان سان ايڏي وڏي سي پيڪ جهڙي منصوبي تي معاهدو انهي ڪري ڪيو آهي کيس پاڪستان جي دوستي تي يقين آهي جيڪا  دوستي جبل کان وڌيڪ مظبوط سمونڊ کان وڌيڪ گهري ۽ ماکي کان وڌيڪ مٺي آهي. جنهن کي ڪير ڪهڙي به نظريي سان ڇو نه پيش ڪري پر انهي دوستي ۾ وچ ۾ ديوار ٺاهي نه ٿو سگهي. پاڪستان سان چين جي دوستي تمام سٺي هلي رهي آهي ۽ ٻنهي ملڪن جي وچ ۾ تمام سٺا تعلقات آهن ۽ پاڙيسري ملڪ سان نه چين جا اهڙا تعلقات آهن نه پاڪستان جا.! ،انهي ڪري دنيا جو هڪ  وڏو دانشور طبقو انهي تعلقات جي خرابي جو زميوار پاڪستان کي ڪرڻ جي ڪوشش ڪري رهيو آهي جڏهن ته ڪي وري انهي سڄي معاملي کي پاڙيسري ملڪ جي سرمايي کي سامهون رکي ڪري نوان نوان بحث ماسهون آڻي پيش ڪري رهيا آهن  1980۾ جڏهن نٽور سنگهه کي اسلام آباد ۾ بطور سفير مقرر ڪري موڪليو ويو هو ۽ هو پنهنجو عهدو سنڀالڻ کان پهرين نئي دهلي ۾ مقرر پاڪستاني سفير عبدالستار سان ملڻ لاءِ ويو هوُ نٽور سنگهه جي مطابق ۽ عبدالستار سان هن جي پهرين ملاقات لنڊن ۾ جتي ٻنهي(فارن اينڊ ڪامن ويلٿ) آفيس ۾ چار هفتن جي هڪ ڪورس ۾ گڏ شرڪت ڪئي هئي پاڪستاني سفير نٽورسنگهه جو وڏي جوش جذبي سان استقبال ڪيو هو ۽ انهي ملاقات جي هڪ خوشگوار موڊ ۾ نٽور سنگهه پاڪستاني  سفير جي چيو ته توهان وانگر مون به پنهنجي زندگي وزارت خارجه ۾ گذاري آهي ۽ مونکي معلوم آهي ته سرحد پار پنهنجي دوستن کي ڇا چوڻو آهي ڇا توهان مونکي اهو ٻڌائڻ پسند ڪندا ته اتي مونکي ڇا چوڻو آهي نٽور سنگهه ڀارت جو وزير خارجه به رهيو آهي ۽ هو انهي ڏنل عبدالستار جي جواب کي ضرور ياد ڪندو هوندو.! جنهن ۾ کيس جواب ڏنو هو ته  پاڪستان ۾ توهان ڪڏهن به نه چئجو ته اسان هڪ آهيون اگر اسين هڪ هجون هان ته 1947۾ برصغير ڪڏهن به نه ٽٽي هان.!!!  نٽور سنگهه پاڪستان ۾ تمام سٺو وقت گذاريو آمريڪا ۽ برطانيه جي سفيرن کانپوءِ اهو ضياالحق سان سڀ کان وڌيڪ ملاقاتون ڪرڻ وارو سفير هو. نٽور سنگهه جي بقول ته  ضياالحق وٽ ڪرسي ته هئي پر وٽس ڪرشماتي شخصيت نه هئي جڏهن ته  50ع واري ڏهاڪي ۾ انڊين چيني ڀائي ڀائي جو نعرو عام ٿي ويو پر ان کانپوءِ ڀارتي سياسي اڳواڻن جي غلط سوچن سبب اهو نعرو گهڻي وقت تائين هلي نه سگهيو.. ۽ چين ۽  ڀارت  وچ ۾ جنگ جهڙي نوعيت اچي پهتي هئي انهي جنگ مان انڊيا اهو ضرور سکي ورتو  هو ته چين کي ڪهڙي به ماحول ۾ شڪت نه ٿي ڏئي سگهجي. پاڪستاني ماهرين موجب ته هن وقت پاڪستاني دفاعي بجٽ تي خرچ 10ارب ڊالر۽ڀارتي دفاع تي 40ارب ڊالر کان وڌيڪ جو بجٽ خرچ ٿئي ٿو ڪيترائي دانشور انهي بجٽ کي سامهون رکي ڪري پاڪستان جي اڪثر  ڊپ ڏيندا رهندا آهن پر جيڪا اصل حقيقت آهي انهي کي نظر اندار ڪري ڇڏيندا آهن.. ڇو ته ڀارت کي چين جي طاقتي فوج جو اڳيان بيهڻو آهي جنهن جي دفاعي بجٽ120ارب ڊالر آهي انهي ۾ ڪو شڪ ناهي ته چين هن وقت اقتصادي طور تي تمام طاقت وارو ملڪ بنجي چڪو آهي چين جي معيشت جي باري ۾  ايترو ٻڌايو پيو وڃي ته چين اقتصادي طور تي آمريڪا ۾ وڏي تباهي آڻڻ جي صلاحيت رکي ٿو.. نيوزويڪ جي مطابق ته آمريڪي معيشت جو دارو مدار چين جي سٽيت بنئڪ تي آهي ۽ چين تائيوان تي پنهنجي حاڪميت جو دعويدار آهي. پر چين انهي حاڪيمت کي ڪڏهن به جارحيت جي ذريعي حاصل ناهي ڪيو. ۽ نه ٿي هو اهڙو سوچي ٿو،، اهڙي طرح هانگ ڪانگ کي به هن پنهنجي ڪنٽرول ۾ آندو هو جڏهن هن وٺ برطانيوي ليز ختم ٿي چڪي هئي چين معيشت جي لحاظ کان پوري دنيا ۾ پنهنجو نالو ڪمايو آهي ۽ اهو نالو هن وقت پاڪستان کي ڪم اچي رهيو آهي جنهن ڪري پاڪستان ۽ چين دوستي به مظبوطي ڏانهن وڌي رهي آهي پاڪستان ۾ چين جو مختلف معاهدن تي ڳالهيون ڪرڻ ۽ دهشتگدري جي خلاف پاڪستان جو ساٿ ڏيڻ  انهي ڳالهين مان اندازو لڳائي سگهجي ٿو ته پاڪستان اندر نئي دور جو آغاز ٿي چڪو آهي جنهن ۾ اهل وطن پنهنجي مستقبل مان مطئمين ۽ خوش ڏسڻ ۾ اچي رهيا آهن

 

 

Author: Tariq Sandilo

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *