سنڌي ۾ چوڻي آھي ته ناگ جو کاڌل نوڙي کان به ڊڄندو آھي، عوام به اڌ صدي کان وڌيڪ عرصو آزمائشن ۾ گذاريو آھي، جن کي پنھنجو سمجھيوسين سي بي پروايا نڪتا، جن کي ھڏ ڏوکي سمجھيوسين سي بي ڪاريھر نڪتا، جن کي دوست سمجھيو سي پڪا دشمن نڪتا، جن کي بي باڪ ۽ بيداغ سمجھيو سي ڪرپٽ ۽ مفاد پرست نڪتا، جن کي سلجھيل ۽ ساڄھاءَ ونڊ سمجھيو سي منافق ۽ موقعي پرست نڪتا، نيٺ عوام جي اندر مان آواز اڀرو ڪنھن کي پنھنجو ھمدرد ۽ ھڏ ڏوکي سمجھي؟ ڪنھن تي ويساھ ڪجي؟ ڇا سموري سنڌ ۾ ڪو به اھڙو مانجھي مرد ڪونھي جيڪو ڏتريل عوام جي ڦٽن تي پھاڙ کي؟ سندس اميدن کي صابيا بڻائي، زندگي کان مايوس ۽ مرجھايل دلين جو سھارو بڻجي، ڪي ڪوڏيا ڪاھي پيا ميدان ۾، وڄيون اميدون ۽ آسرا ڏيڻ لڳا.
عوام ۾ اميد جي روشني جي جھلڪ پيدا ٿي، سمجھي ويا آھيون ته ھاڻي سمورا سور لھي ويندا پر اٻوجھ عوام جي منھن تي ھٿ گھمائي شعور جي نالي تي بي ساکي جو ڏول ڏئي، وصثيت ڪندي ويا ته اسان اوھان کي ھٿ ٽنگڻ جو شعور ڏنو آھي، اھو اسان جو قرض آھي اوھان جي مٿان سو ساري ڏيجو، اٻوجھ ۽ غريب عوام وياج سميت قرض جي قست ادا ڪندو رھي، جڏھن ليکو ڪيو ويو ته خبر پئي موري ساڳي جي ساڳي، قست ته صرف وياج جي پئي ادا ٿي، اھو قرض 7 پھڙين تائين به لھي ڪو نه سگھندو، وري واءُ وريو، نارن ۾ نواڻ آئي،
ڌرتي جي ڌڻيائپ جي دعوي شروع ٿي، نئوان نئوان چھريان اڀريان، نيون اميدون پيدا ٿيون، علم ۽ سھم جا رک مٽيا، تعليم ۽ تربيت جا طريقا بدليا، سوچ ۽ فڪر جو رک مڙيو، نظريا بدليا، پر جڏھن انھن نظرين ۽ سوچن جا گل ڦٽا، ڪن سنڌي سماج ۾ وڏي اٿل ڪئي، ھڪ بونچال پيدا ٿيو، وقت پنھنجي رفتار سان ھلڻ لڳو ته اوچتو ھڪ ھڪل ٿي (آيو ڙي آيو) اوھان جي سمورن مسئلن ۽ موجھارن جو ھڪ ئي حل آھي ۽ اھو ھي آھي ته اسان کي ووٽ ڏيو ۽ اسان توھان جا سمورا مسئلا نه صرف حل ڪري ڏيکارينداسين پر اوھان کي چنڊ تي پھچائي ڇڏينداسين.
عوام اعتماد ڪيو، نتيجي ۾ ڏٺو ته خاندان اجڻڻ لڳا ويڙھا ويران ٿيڻ لڳا، ڦر لٽ ۽ ڌاڙا وڌڻ لڳا، عوام آزمائشون ڪري ڪري ٿڪجي چڪو ھو سوچڻ لڳا ته ڪنھن جي ڪڍ لڳجي؟ ڪنھن جي پيان لڳجي؟ ڪنھن تي ويساھ ڪجي؟ ھتي ته آڪنھن ئي چٽ آھي، ناني رڌڻ ۽ پچائڻ واري اوئٽا کائڻ ۽ پيئڻ وارا! مايوسي مان ماضي کي نھارڻ لڳا، ڪن جي دل ۾ خيال اڀريو، ته ڪاش ھن ڌرتي ڪو (خميني) جھڙو پيدا ٿئي، جيڪو ايران جھڙو انقلاب آڻي، من ڪو ڏيھ تان ڏرت لھي، ڪن سوچيو ته ڪاش ڪو ايوب جھڙو جوان پيدا ٿي، جنھن جي تاريخ ۾ پھريون ڀيرو قانون تي عمل ڪري ڏيکاريو، سندس کنيل قدم کي جيتوڻيڪ ميڊيا جي زبان ۾ مرشلا ڪوٺيو ٿو وڃي، پر انصاف ته اھڙو ڪري ڏيکاريائين، جو 7 پھريا ڏوھاري به توباھ تائيب ٿي ويا،
ڪنھن مسڪين جو مال فٻائڻ ته پري رھيو، رڳو نالو ٻڌڻ سان پيا ڪندا ھئا، ڪن سوچيو ته ڪاش وري (گوري انگريز) جو دور موٽي اچي، جنھن جي عمل ۽ انصاف جي تاريخ جا ورڪ به شاھد آھن ته اھڙو انڌير انگريزن وٽ به ڪو نه ھو، مايوسين ۽ نا اميدين جي واچوڙي ۾ ڦاٿل سنڌ جو غريب عوام اڄ به ھن (اوسيئڙي) ۾ آھي، ڇا ھن سنڌي سماجي جي ھيڏي وڏي ڀري مجلس ۾ ڪو اھڙو مانجھي مرض ڪونھي، جنھنجا نه رڳو ھٿ پر سندس دل به صاف ھجي ۽ خوف خدا سان ٽمٽار ھجي؟
اسان وٽ ته پنھنجائپ، پيار، محبت، احساس ۽ سڪون وارا الفاظ ته صرف چپن تي رھن ٿا، پر اندر ۾ ڪاريھر ناگ ڦڻ ڪڍي ڏنگڻ جي لاءِ تيار ٿو رھي ھن دنيا ۾ جتي محبتن جا درس ڏيندڙ ماڻھو ماڻھپ جي سکيا ڏيندي زندگي گذارين پيا، پر پنھنجا به پراون واري ٻولي ۾ ٿا ڳالھائين، ھتي ته صرف جنگين جا ميدان آھن، پر گھر آباد ناھن، ھا سيرت ڪردار ماڻھو جي سڃاڻپ ھوندو آھي، پوءِ اسين ڇو سيرت ۽ ڪردار کي چونڊڻ بجاءِ چھرين کي اڳتي آڻيندا آھيون ۽ پوءِ ايئن ڇو آھي ته ظالم نڪري ويندا آھن ۽ ھتي انصاف جي ڪٽھڙي ۾ مظلوم کي بيھاريو ٿو وڃي، سڀ ڪجھ ھئڻ باوجود اسان وٽ ڪجھ به ناھي، اسپتال کان وٺي اسڪولن تائين، زراعت کان وٺي ترقي جي اھم ڪمن کان ويندي پيئڻ جي صاف پاڻي تائين به اسين پوئتي ڇو آھيون؟ ھر بار اسان جي حسرت مرندي ۽ جيئندي رھي ٿي، ڇاڪاڻ ته اسان وٽ ڪي مخلص ماڻھو ناھن، اسان سدائين واڳن جي وات ۾ رھيا آھيون، جيڪي اسان جي حقن کي ڳڙڪائيندا ٿا رھن،
ھوڏانھن وري جنھن ڏينھن کان اليڪشن جون خبرون ھليون آھن ته ان ڏينھن کان ڪمدار، وياج خان سڀني ڳوٺ وارن کي گھرائي چئي رھيو ھو ته اسان جي برداري جي سردار جو پٽ سڻڀو خان مخالفن کي سبق سيکارڻ جي لاءِ اليڪشن ۾ بيٺو آھي، جيڪڏھن توھان کي لوئي ۽ لڄ بچائڻي آھي ته پوءِ سردار جي پٽ کي ووٽ ڏئي ڪامياب ڪجو نه ته اھو حشر ٿيندو، جو راڄ ڏسندو، ھن سڄي علائقي ۾ وڏيرن ۽ انھن جي واٺن کان سواءِ ماڻھن جي سماجي ۽ معاشي زندگي انتھائي ڏکي آھي، اسڪول بند آھن ۽ اسپتال وجھو آھن ئي ڪو نه، جي آھن ته بيڪار حالت ۾ سي به پري پري، ڳوٺن جي ڀينگ ٿي پئي آھي، ويچارا ھائي ۽ ناري زلت واري زندگي پيا گذارين، ڀوتارن غريبن جي جيئڻ جا سڀ رستا بند ڪري ڇڏيا آھن، ھي چونڊون ڇا جي لاءِ ۽ ڪنھن جي لاءِ آھن؟ ھن چونڊن ۾ غريب عوام سان جھٺ کان سواءِ ڪجھ به نه آھي، اھا سياست اھو ماڻھو ڪري سگھي ٿو، جيڪو ڏاڍو دولت مند ھجي، باقي غريب جي لاءِ سياست ڪرڻ جا دروازا بند آھن، ڇا اسان کي ڀوتار ڪو جديد جمھوري ۽ جيئڻ جھڙو سماج اڏي ڏيندا؟ جڏھن توھان جو گھيرو مطالعو، عمل ۽ تنظيم سازي ھوندي ته پوءِ فتح اوھان جو ئي مقدر بڻجي سگھي ٿي.
