جڏهن به دنيا ۾ ڪو غريب ناراض ٿيندو آهي ته پنهنجي ڪاوڙ امير مٿان ڪڍندو آهي، هي هڪ فطري عمل به آهي. ان وانگر راقم جو يار ڪرم خان ڪنگلو، پنهنجي ڪنگل پائي يعني غربت واري ڪاوڙ سڀ کان پهرين ميرن، ان بعد پيرن ۽ آخر ۾ جاگيردارن ۽ وڏيرن خلاف يڪ راءِ قرارداد پاس ڪري ڪڍندو آهي، جيئن سدائين ڪانگ جي ڪاوڙ اڪ مڪڙ مٿان هوندي آهي، ان کانسواءِ هر سياستدان جي ناراضگي جي گهاڻي جو محور ئي ميرن، پيرن ۽ وڏيرن خلاف گهمندو ڦرندو آهي.تازو هڪ دلچسپ اخباري بيان هڪڙي اخبار ۾ پڙهڻ لاءِ نظر مان گذريو ته ”هڪ خاتون (گهر ۾ ويٺي ويٺي بورچي خانو ڇڏي) هڪ سياسي پارٽي اندر شموليت اختيار ڪئي آهي ۽ ان پارٽي ۾ (شايد پوسٽ به خالي هئي) کيس ليڊيز ونگ جو صدر به مقرر ڪيو ويو آهي. ان خاتون جي بقول ته سندس سياست ۾ اچڻ سان مخالفن جون ننڊون حرام ٿي ويون آهن ۽ سندس تڪ ۾ وڏو طوفان اچي ويو آهي، پر اصل ۾ اخباري بيان ۾ ان خاتون چيو آهي ته ”جڏهن کان مون سياست ۾ پير پاتو آهي ۽ ليڊيز ونگ جي صدر مقرر ٿي آهيان ته علائقي واسي مير، پير، جاگيردار ۽ وڏيرا منهنجي جان (البته لکيل نه آهي) جا ويري ٿي پيا آهن ۽ ان کانسواءِ هڪ وڏيري پاران هڪڙي مڱڻهار فقير هٿان منهنجي زمين تي قبضو به ڪيو ويو آهي، ان ڪري مون سان انصاف ڪيو وڃي. دماغ جا چارئي طبقا روشن ڪندڙ خبر پڙهڻ شرط عورت سان همدردي ڪرڻ لازمي آهي، پر راقم وارو يار ڪرم خان ڪنگلو چئي ٿو ته انهي خاتون جي علائقي ۾ ڪو به ’مير‘ نه ٿو رهي ۽ ’پير‘ به آباد نه آهي، اها ٻي ڳالهه آهي ته ڪو پير قدرت الله قدرت جهڙو پير هجي ته هجي. هڪ عورت، جنهن تازو سياست ۾ قدم رکيو هجي ۽ سندس عهدو به ليڊيز ونگ جو هجي ته اهو ونگ وارو معنيٰ ته ”ونگ“ خطرناڪ آهي، تنهن جو نالو ڪير وٺندو؟ پر ان ۾ جيڪو ڪجهه ڇپيل آهي ۽ اهو سچ آهي ته به خاتون کي پرواهه نه ڪرڻ گهرجي، ان لاءِ شرط اهو آهي ته ان خاتون جيئن چيو آهي، جڏهن ”مون سياست ۾ پير پاتو آهي ته دشمن ٿي پيا آهن“ محترمه جي بيان ۾ هت اهو واضح نه آهي ته هي به خاتون جيئن ٻيون عام حالتن اندر ٽن ڪپڙن ۾ بنا ڪنهن جي ’چُورڻ‘ ۽ برغلائڻ جي گهران نڪرنديون آهن، وانگر بنا ڪو اطلاع ڏيڻ جي اُگهاڙن پيرن سان سياست ۾ پير پاتو آهي ته پوءِ سندس خير ڪونهي، جيڪڏهن هن خاتون سياست ۾ شموليت اختيار ڪرڻ وقت پنهنجن پيرن ۾ کڙي وارو سينڊل پاتو آهي ته پوءِ بقول ڪرم خان ڪنگلو ته کيس ڪا به پرواهه ڪرڻ نه گهرجي. هن بيان ۾ اهو به ڇپيل آهي ته سندس زمين تي هڪ وڏيري پاران هڪ مڱڻهار قبضو به ڪري ورتو آهي.حالانڪه اها ڳالهه سمجهه کان ٻاهر آهي، ڇو ته ويچارو مڱڻهار فقير رڳو ڏونڪي تي دَس هڻڻ ۽ مرلي وڄائڻ جو ماهر آهي، زمين ڪيئن سنڀاليندو، البته اها ٻي ڳالهه آهي ته ڪک هيٺان لک پيو آهي.جڏهن ته ڄاڻايل خاتون جي سياست ۾ آمد کي خوش آمديده، پر پنهنجي ناراضگي پٺيان ميرن، پيرن تي ڪاوڙ اجائي آهي. ڪيترائي مير واچارا کنوڻ تي مال ڪاهيو وتندا آهن، بک جي باهه غريب پيٽ ۾ پورا، ٻين سان ڇا وڙهندا، جڏهن ته سنڌ جا پير به ڦيڻن ۽ ڌاڳن تي گذر سفر ڪرڻ ۾ پورا آهن.حالانڪه ڪيترائي طاقتور مير ۽ پير سنڌ ۾ آهن، پر انهن لاءِ اهو سرعام چوڻ غير مناسب آهي، جاگيردار معنيٰ سرمائيدار، هن کي ڪهڙو لاچار آهي، جو خوامخواهه پاڻ کي بدنام ڪندو گهمي، جڏهن ته ’وڏيرو‘ سنڌ جي هڪ اجتماعي سڃاڻپ واري نشاني آهي، هن لاءِ مرحوم رئيس عبدالحميد جتوئي صاحب چيو هو ته ذوالفقار علي ڀٽو به هڪ وڏيري شاهه نواز ڀٽو جو فرزند هو ۽ وڏيرو سنڌ جي هڪ علامت آهي، ان خلاف نه ڳالهايو. رئيس عبدالحميد جتوئي 1973ع جي آئين تي صحيح نه ڪئي هئي، پر افسوس ته سنڌ ۾ جيڪو به سياست جي ميدان ۾ ايندو آهي، سڀ کان اول ميرن، پيرن ۽ وڏيرن خلاف بيان ڏيندو آهي، جڏهن ته هر سياستدان جي سياسي گاڏي هلندي ئي ميرن، پيرن ۽ وڏيرن جي سياسي پٽڙي تي آهي، پر سياست ڪرڻ وارا صرف پنهنجي ڪامريڊي جي چڪر ۾ اهڙا بيان ڏيندا آهن، جڏهن ته هڪ سرائڪي پهاڪو دعا جيان آهي ته ”ميران دي ميري، پيران دي پيري، ڪڏهن ختم ڪا نه ٿيسي، ڏينهن قيامت تائين پئي هَلسي.“ هن سٺي سڃاڻپ کي بدنام نه ڪيو وڃي، هن کان 45 سال اڳ 1970ع ۾ دنيا ۾ نشيدار شين کي پيار ۽ محبت طور سمجهيو ويندو هو، پر دنيا وارن چيو ته پيار ۽ محبت ڌار آهي، نشو هڪ لعنت آهي. ان نشي ۽ پيار کي ڌار ڪرڻ لاءِ هندستان جي ديو آنند هڪ زبردست فلم ”هري راما، هري ڪرشنا“ ٺاهي هئي ۽ ان ۾ نشي کي عام ڏيکاريو هو ۽ ان جو هڪ مشهور گانو زينت امان تي هو ”بولو صبح، شام هري ڪرشنا هري رام دم مارو دم مٽ جائي غم“ اهڙي ريت سنڌ ۾ به وڏيري سان محبت واري فلم ٺاهڻ گهرجي.هڪ ٻيو اخباري بيان به تازو نظر مان گذريو ته گهوٽڪي ۾ رهندڙ ۽ هر ايندڙ ويندڙ روڊ تي ٽرڪ جي پٺيان لکندڙ رائيٽ آرم ۽ ليفٽ آرم ’ڪفيل ڀائي‘ بيماري ۽ غربت کان تنگ ٿي نيٺ گهوٽڪي ڇڏي ڪراچي ۾ ڪٿي گوش نشين ٿي ويو آهي. آئون گهوٽڪي، اوٻاوڙو، صادق آباد وڃڻ وقت ڪفيل ڀائي سان ڪرڪيٽ جي شوق سبب ۽ سندس ٽرڪن پٺيان لکڻ جي شوق جي ڪري وقت به وقت ملندو هئس، هو گهوٽڪي ۽ اوٻاوڙو باءِ پاس، چاچڙ مارڪيٽ کان به ملندو هو ته شهر ۾ به ملندو هو ۽ سندس شوق هر پنجاب کان سنڌ ايندڙ ۽ ويندڙ ٽرڪ جي پٺيان ’ڪفيل ڀائي‘ ليفٽ آرم، ڪفيل ڀائي رائٽ آرم لکڻ مقصد هوندو، سو به مفت ۾، پر هاڻ هو غائب آهي، جتي به هجي خوش هجي، هن اڃا تائين سنڌ جي ڪنهن مير، پير ۽ وڏيري لاءِ ڪجهه نه چيو آهي ته سندس غربت ۾ هنن جو هٿ آهي، ڇو ته ڪفيل ڀائي سياست ڪرڻ وارو سياستدان نه آهي، ان ڪري هن ڪنهن جو به نالو نه ورتو آهي، پر ڪانگ جي ڪاوڙ اڪ مڪڙ تان لهندي ڪا نه!!
دماغ جا چارئي طبقا روشن ڪندڙ خبر پڙهڻ شرط عورت سان همدردي ڪرڻ لازمي آهي، پر راقم وارو يار ڪرم خان ڪنگلو چئي ٿو ته انهي خاتون جي علائقي ۾ ڪو به ’مير‘ نه ٿو رهي ۽ ’پير‘ به آباد نه آهي، اها ٻي ڳالهه آهي ته ڪو پير قدرت الله قدرت جهڙو پير هجي ته هجي. هڪ عورت، جنهن تازو سياست ۾ قدم رکيو هجي ۽ سندس عهدو به ليڊيز ونگ جو هجي ته اهو ونگ وارو معنيٰ ته ”ونگ“ خطرناڪ آهي، تنهن جو نالو ڪير وٺندو؟ پر ان ۾ جيڪو ڪجهه ڇپيل آهي ۽ اهو سچ آهي ته به خاتون کي پرواهه نه ڪرڻ گهرجي، ان لاءِ شرط اهو آهي ته ان خاتون جيئن چيو آهي، جڏهن ”مون سياست ۾ پير پاتو آهي ته دشمن ٿي پيا آهن“ محترمه جي بيان ۾ هت اهو واضح نه آهي ته هي به خاتون جيئن ٻيون عام حالتن اندر ٽن ڪپڙن ۾ بنا ڪنهن جي ’چُورڻ‘ ۽ برغلائڻ جي گهران نڪرنديون آهن،
وانگر بنا ڪو اطلاع ڏيڻ جي اُگهاڙن پيرن سان سياست ۾ پير پاتو آهي ته پوءِ سندس خير ڪونهي، جيڪڏهن هن خاتون سياست ۾ شموليت اختيار ڪرڻ وقت پنهنجن پيرن ۾ کڙي وارو سينڊل پاتو آهي ته پوءِ بقول ڪرم خان ڪنگلو ته کيس ڪا به پرواهه ڪرڻ نه گهرجي. هن بيان ۾ اهو به ڇپيل آهي ته سندس زمين تي هڪ وڏيري پاران هڪ مڱڻهار قبضو به ڪري ورتو آهي.حالانڪه اها ڳالهه سمجهه کان ٻاهر آهي،
ڇو ته ويچارو مڱڻهار فقير رڳو ڏونڪي تي دَس هڻڻ ۽ مرلي وڄائڻ جو ماهر آهي، زمين ڪيئن سنڀاليندو، البته اها ٻي ڳالهه آهي ته ڪک هيٺان لک پيو آهي.جڏهن ته ڄاڻايل خاتون جي سياست ۾ آمد کي خوش آمديده، پر پنهنجي ناراضگي پٺيان ميرن، پيرن تي ڪاوڙ اجائي آهي. ڪيترائي مير واچارا کنوڻ تي مال ڪاهيو وتندا آهن، بک جي باهه غريب پيٽ ۾ پورا، ٻين سان ڇا وڙهندا، جڏهن ته سنڌ جا پير به ڦيڻن ۽ ڌاڳن تي گذر سفر ڪرڻ ۾ پورا آهن
